poniedziałek, 10 marca 2014

Toksyczne działanie glutenu

Gluten jest jednym z najczęstszych (zaraz po mleku) alergenów. 10-25% osób z alergią pokarmową ma objawy uczulenia na to białko, ale nie jest to jedyna dolegliwość wywołana toksycznym działaniem glutenu. Pamiętajcie, że alergia na gluten i celiakia są dwoma odrębnymi schorzeniami mieszczącymi się w pojęciu nietolerancji pokarmowych i nie należy ich ze sobą mylić. Innymi chorobami związanymi z toksycznym działaniem glutenu są choroba Dühringa, ale także niedawno opisana przez naukowców i lekarzy nadwrażliwość na gluten (tzw. gluten sensitivity).



Alergia na gluten - w zależności od czasu wystąpienia reakcję uczuleniową na gluten można podzielić na:
  • natychmiastową:
- występuje w ciągu kilku minut do godziny od spożycia pokarmu,  
 - jest zależna od specyficznych dla glutenu przeciwciał w klasie IgE, 
- może objawiać się jednym lub kombinacją niżej wymienionych objawów: wymiotami, biegunką, wstrząsem anafilaktycznym, pokrzywką skórną, wodnistym katarem, skurczem oskrzeli, zmianami skórnymi o typie atopowego zapalenia skóry.
  • późną:
- objawia się po kilku godzinach, a czasem nawet po 1-2 dniach, 
 - jest niezależna od przeciwciał w klasie IgE,
- objawia się zwykle biegunką lub zaostrzeniem atopowego zapalenia skóry. Reakcja jest zależna od wieku uczulonego. U dzieci jest to najczęściej atopowe zapalenie skóry, rzadziej objawy ze strony układu pokarmowego czy oddechowego. Reakcja występuje po spożyciu niewielkich, miligramowych ilości glutenu. W przeciwieństwie do celiakii, większość dzieci wyrasta z tego typu alergii. Natomiast u osób dorosłych alergia na gluten ujawnia się najczęściej pod postacią pokrzywki, obrzęku naczynioruchowego, wstrząsu anafilaktycznego lub biegunki. Ponadto u dorosłych obserwuje się postać alergii na gluten, która występuje jedynie po równoczesnym wysiłku fizycznym. Uczulenie na gluten jest u dorosłych zjawiskiem trwającym latami, a do wywołania objawów alergii potrzebne są znacznie wyższe niż u dzieci ilości glutenu (10 g lub więcej).

Podstawą leczenia alergii na gluten jest dieta bezglutenowa.
dietistavegetariano.com
Celiakia
Czym jest choroba o dziwnej nazwie celiakia? Jest trwającą całe życie immunologiczną chorobą o podłożu genetycznym, która charakteryzuje się nietolerancją glutenu (więcej o nim tutaj). Co ważne, celiakia nie jest alergią. U chorego na celiakię po spożyciu produktów zawierających gluten występują typowe objawy związane z zaburzeniem trawienia, a w dłuższym czasie następuje zanik kosmków jelitowych. Uszkodzenie to wywołuje upośledzone wchłanianie pokarmu, co prowadzi do różnorodnych objawów klinicznych. Z tego względu jedyną metodą leczenia celiakii jest stosowanie przez całe życie ścisłej diety bezglutenowej. Poprawa samopoczucia chorego po wprowadzeniu diety jest ostatecznym potwierdzeniem trafnej diagnozy (pełna regeneracja kosmków jelitowych trwa zwykle od kilku tygodni do kilku miesięcy, a nawet kilku lat u osób dorosłych i jest sprawą indywidualną). Na celiakię cierpi przynajmniej 1% populacji, także w Polsce. Pojawiają się doniesienia, iż częstość występowania tej choroby wzrasta (może to być związane z coraz wyższym spożyciem glutenu, a także coraz lepszą wykrywalnością choroby). Pamiętajcie, że z celiakii nie wyrasta się nigdy. Co ciekawe, choroba może ujawnić się w każdym wieku: po wprowadzeniu glutenu do diety dziecka, jak również podczas dorastania, ciąży u kobiet, dużego stresu, po silnej infekcji, poważnej operacji itd. Obecnie najczęściej wykrywa się celiakię u osób 30-50-letnich, ale zdarzają się przypadki choroby u osób 80-letnich. Stosunek chorujących kobiet do mężczyzn wynosi 2:1. Niestety, w Polsce wykrywa się jedynie niewielki odsetek wszystkich przypadków. Szacuje się, że jest to około 5%. Zatem choruje około 380 000 osób, z czego ogromna większość, bo aż około 360 000 osób nie jest świadomych choroby.

Jakie są objawy celiakii?
U niemowląt pierwsze objawy pojawiają się po 4-6 tygodniach od wprowadzenia do diety produktów mącznych i są charakterystyczne dla celiakii. U młodzieży i dorosłych schorzenie często przybiera postać nietypową, co utrudnia postawienie diagnozy. Typowymi objawami są niski wzrost i masa ciała, opóźnienie rozwoju psychoruchowego, przewlekłe biegunki lub obfite stolce tłuszczowe, wymioty, bóle brzucha, wzdęcia i powiększenie obwodu brzucha, brak apetytu, osłabienie siły mięśniowej oraz częste infekcje. Osoba chora cierpi na niedokrwistość z niedoboru żelaza oraz niedobory witamin (A, D, E, K oraz kwasu foliowego). Celiakia może się objawiać również nietypowo, m.in. osteopenia i osteoporoza, zespół jelita drażliwego, niedorozwój szkliwa zębowego, próchnica zębów czy zmęczenie, depresja, bóle mięśni. Celiakii towarzyszą różne choroby, np.  reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca, niedoczynność tarczycy, nieswoiste zapalenie jelit, chłoniaki nieziarnicze, autoimmunologiczne zapalenie wątroby i inne schorzenia
autoimmunologiczne.
blog.greendeals.org
Nadwrażliwość na gluten
W ostatnich latach lekarze i naukowcy zaobserwowali, że gluten szkodzi nie tylko osobom z celiakią i alergią. Nadwrażliwość na gluten to te przypadki nietolerancji glutenu, w których w oparciu o badania diagnostyczne wykluczono celiakię (negatywny wynik przeciwciał) oraz alergię na pszenicę (brak podwyższonego poziomu IgE). U takich osób nie odnotowano zaniku kosmków jelitowych.
Schorzenie dotyczy głównie osób dorosłych i charakteryzuje się wystąpieniem jednego lub najczęściej wielu objawów, wśród których najczęstsze to:
· ból brzucha – w 68% przypadków
· wysypka, egzema – 40%
· bóle głowy – 35%
· uczucie ciągłego zmęczenia – 35%
· splątanie – 34%
· biegunka – 33%
· wzdęcia – 25%
· zaparcia – 20%
· anemia- 20%
· drętwienie i bolesność kończyn – 20%
· osłabienie/omdlenia – 20%
· pieczenie w przełyku – 15%
· nudności i wymioty – 15%
· uczucie przelewania w jelitach – 10%
· zapalenie języka – 10%.
Objawy te pojawiają się zwykle w ciągu kilku dni lub godzin po spożyciu żywności zawierającej gluten. Wstępne badania amerykańskie wskazują, że zaburzenie to może dotyczyć, aż 6% populacji - nadwrażliwość na gluten jest znacznie częstsza niż celiakia. Nadwrażliwość na gluten może być także powiązana z chorobami neuropsychiatrycznymi, takimi jak schizofrenia czy autyzm. Z wielu badań wynika, iż wycofanie glutenu z diety wpływa na poprawę zdrowia u niektórych osób ze schizofrenią i cierpiących na zaburzenia autystyczne. Nadwrażliwość na gluten nie ma podłoża genetycznego. W przypadku celiakii dieta musi być już stosowana przez całe życie, natomiast w przypadku alergii i nadwrażliwości na gluten dieta może być stosowana czasowo. 

Choroba Dühringa (dermatitis herpetiformis) jest skórną manifestacją nietolerancji glutenu. Nazywana jest skórną postacią celiakii i występuje często w tych samych rodzinach, w których są chorzy na celiakię. Choroba Dühringa ujawnia się najczęściej u osób mających 14-40 lat. Typowym obrazem zmian skórnych w jej przebiegu są zmiany wielopostaciowe: pęcherzyki, grudki, rumień, często bardzo swędzące. Najczęstszym umiejscowieniem zmian są kolana i łokcie oraz okolice kości krzyżowej, pośladki (bardzo typowa lokalizacja), a także tułów, twarz i głowa. Około 10% pacjentów, oprócz zmian skórnych ma różnorodne objawy ze strony przewodu pokarmowego, spowodowane całkowitym, lub niemal całkowitym zanikiem kosmków jelita cienkiego. Podobnie jak w celiakii objawy zaniku kosmków mogą być nietypowe (niedokrwistość, osłabienie, depresja itp.).

Istnieją szczególne objawy, które nasuwają podejrzenie choroby Dühringa:
  •  nasilenie świądu i pieczenia zmian skórnych (głównie umiejscowionych w okolicy kości krzyżowej, na pośladkach, łokciach) w skutek, którego powstają liczne zadrapania i strupy,
  • występowanie w rodzinie celiakii,
  • współwystępowanie objawów zespołu złego wchłaniania (około 10% pacjentów),
  • współwystępowanie defektów szkliwa zębowego identycznych jak u pacjentów z celiakią (opisywane nawet u 50% dorosłych z chorobą Dühringa),
  • nasilenie zmian skórnych po spożyciu leków i pokarmów zawierających większe ilości jodu (niektórzy chorzy mają wyraźne zaostrzenia po rybach morskich, skorupiakach i innych owocach morza).

Udowodniono, że niektóre schorzenia, które nie są związane z celiakią (ale tylko pozornie) bardzo ściśle z nią współistnieją, np. schorzenia autoimmunologiczne. Ich wystąpienie może mieć związek z nierozpoznaną postacią celiakii niemej (np. przewlekłe aftowe zapalenia jamy ustnej mogą być jedynym jej objawem). 
Powikłania nieleczonej celiakii (schorzenia z nią współistniejące) mogą dotyczyć prawie każdego układu w organizmie chorego, np.:
  • anemia z niedoborem żelaza, hiposplenizm (upośledzenie funkcji śledziony), niedobór witaminy K (trombocytoza), zapalenie naczyń,
  • wczesna osteoporoza, reumatoidalne zapalenie stawów, niski wzrost, nieosiągnięcie szczytowej masy kostnej,
  • autyzm, padaczka, depresje, nerwice, schizofrenia, otępienie, demencja, zaburzenia równowagi, mowy, oczopląs,
  • pierwotna marskość wątroby, stłuszczenie wątroby, kłębuszkowe zapalenie nerek, przewlekłe zapalenie wątroby,
  • cukrzyca typu I, zaburzenia płodności, skłonność do poronień, schorzenia tarczycy (Hashimoto) i trzustki, choroba Addisona,
  • astma, sarkoidoza,
  • wysoki poziom cholesterolu, aftowe zapalenia jamy ustnej, hipoplazja szkliwa zębowego.
 Jednym z częściej występujących powikłań u osób chorych, które nie przestrzegają diety bezglutenowej jest osteoporoza. Ponadto u chorych, u których nie wykryto choroby, albo którzy nie przestrzegają diety, wzrasta ryzyko rozwoju nowotworów układu pokarmowego, w tym najczęściej występującego chłoniaka jelita cienkiego (40 razy częściej niż w całej populacji). Jednakże pozostawanie na ścisłej diecie w ciągu pięciu lat redukuje ryzyko wystąpienia nowotworu do poziomu występującego w całym społeczeństwie. Badania wykazują, iż wśród kobiet z niewyjaśnioną niepłodnością lub skłonnością do poronień, aż 20% może być chorych na celiakię.
zdrowie.gazeta.pl

18 komentarzy:

  1. Bardzo klarowyny przegląd przez zaburzenia gluteno-nielubne :) sama podejrzewam u siebie zaburzenia trawienia glutenu. Myślałam o alergii ale teraz bardziej obstawiam nadwrażliwośc na gluten. W każdym razie odstawiam go na 40 dni i zobaczymy czy pomoże.


    OdpowiedzUsuń
  2. no bo żebyśmy wszyscy nażarli się wreszcie do syta-za komuny było biednie-to wprowadzili zboża wysokoglutenowe i jeszcze pewnie modyfikowane i stąd ten problem.

    OdpowiedzUsuń
  3. Witam! No to mam chyba rozwiązanie swoich problemów zdrowotnych,ból brzucha ,biegunki,przelewanie w jelitach,zmęczenie bolące stawy i ból głowy .

    OdpowiedzUsuń
  4. powyższy artykuł jest świetny, ale nie opisuje do końca całości problemu - trzeba podzielić zjawisko nietolerancji glutenu: na gluten pszeniczny + gluten z pozostałych zbóż.
    Często jest tak, że po odstawieniu glutenu z pszenicy - można z powodzeniem jeść gluten żytni, orkiszowy itd. Związane jest to z modyfikacją pszenicy na ogromną obecnie skalę - gluten pszeniczny jest mega toksyną - nasze organizmy się po prostu buntują wobec niej.

    OdpowiedzUsuń
  5. Polecam też przeczytanie książki "Kuchnia bez pszenicy" można znaleźć ją w empiku oraz inne tego typu.
    Uważam, że problemu nadwrażliwości na gluten i celiakii będzie rósł coraz bardziej a w Polsce na ten temat niestety, ale mało się mówi.

    OdpowiedzUsuń
  6. Świetny post :) Zapraszam również do mnie po garść ciekawostek na temat diety bezglutenowej.

    OdpowiedzUsuń
  7. Jeżeli ktokolwiek myśli, że ma problem z glutenem, koniecznie powinien wykonać badania w kierunku celiakii! To naprawdę nie są żarty... Można się ostro przejechać na tak głupiej sprawie. Ja chorowałam przez praktycznie całe życie, aż do momentu, kiedy koleżanka mnie uświadomiła, że to może być poważny problem... Na początku myślałam, że problem przedstawiał się tak: "zjem za dużo glutenu = będę miała problem, zjem troszeczkę = nic się nie stanie". I faktycznie, tak się dzieje kiedy jesteśmy wrażliwi na gluten. Gorzej jeżeli mamy celiakię. Wtedy każda nawet mikrodawka glutenu sprawia, że nasze jelita są dosłownie niszczone! Nasze kosmki jelitowe zanikają i przestajemy przyjmować substancje odżywcze z pożywienia. To prowadzi do niedoborów, które przekładają się później na suchą skórę, osteoporozę, anemie, niepłodność i mnóstwo innych okropnych chorób. Z tego co wiem najgorszą konsekwencją życia z nieleczoną celiakią są zmiany nowotworowe w jelicie cienkim, czyli wiadomo co... Warto zrobić sobie jeden szybki test naszego DNA na celiakię i wiedzieć, czy zagrażają nam prawdziwe, bardzo ciężkie konsekwencje... Chciałabym być "tylko" wrażliwa na gluten... Chętnie porozmawiam ze wszystkimi osobami borykającymi się lub zastanawiającymi się nad tym czy chorują na celiakię. Długo w tym siedzę i chętnie pomogę :) Do czasu aż przestanę nudzić się w domu :P Możecie napisać do mnie na buka.politechnika@gmail.com :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. UWAGA NA KATAR I OSKRZELA U DZIECI!!!! Mój syn (5 lat) miał KATAR (tony przeźroczystego śluzu) przez 2 lata. Tysiące badań, odrobaczanie, testy na alergie. NIC. Śluz w nosie jak się pojawił w wieku 3lat, tak przez 2 lata był. Zero bakterii. Zero chlamydii itd... W końcu dowiedziałam się o testach nietolerancji pokarmowych (w alergicznych z krwi i skórnych nic nie wychodziło). W nietolerancji wyszła pszenica i mleko. Wiedziona chyba przez Anioła Stróża (bo wychodziłam na matkę przewrażliwioną, której dziecko ma "tylko" tony kataru i ciągle się dusi po nocach) zrobiłam test genetyczny na celiakię i laktazę. Zgadnijcie co wyszło... LUDZIE RÓBCIE DZIECIAKOM TESTY GENETYCZNE, dzięki temu wyłapałam chorobę zanim zaatakowała i zniszczyła dzieciakowi jelita. Ten katar to był sygnał, że organizm wywala truciznę(stan zapalny powodowany przez gluten). Piszę o tym, bo sama do tego doszłam. I mimo, że chce się czasem ryczeć, bo już wiadomo, że do końca życia dieta, to ta cholerna CELIAKIA jest takim g..., że jak dziecko jest bardzo dobrze odżywiane (zero słodyczy, pszenicy, mleka, a dużo warzyw, ryb, zdrowych kasz itp), to nie ma rozwolnień, biegunek, niedorozwoju, utraty wagi itd. Tylko dlatego, że nie odpuściłam znalazłam źródło naszego problemu. Tym co zadają pytania w stylu: zawsze jedliśmy zboża, niech poczytają o modyfikacjach genetycznych i wejdą na stronę byle jakiego producenta nasion- to się przestraszą co teraz jest na polach :( Pozdrawiam, Matka Polka

      Usuń
    2. Borykam się z problemami zdrowotnymi od kiedy pamiętam. Bóle głowy od dziecka, niskie żelazo zawsze, bóle brzucha, wzdęcia, przelewanie sie w jelitach, alergia wczesna wiosna , myślałam, ze mam alergie na słońce,stany otępienia, brak koncentracji, depresja , zdiagnozowana sarkoidoza, wiecznie niewyspana, choć spałam dużo godzin i inne. Od trzech miesięcy nie jem glutenu, nie biore suplementów zelaza, gdzie wczesniej łykałam ich garściami, a żelazo z 40 wskoczyło mi na 115 - sukces. Czuję sie o wiele , wiele lepiej. wszystko zaczęło się, gdy syn juz nic nie mógł jeść bo zawsze po posiłku zle sie czuł i ciagle siedział na klozecie. Bardzo schudł, skóra na ramionach i policzkach cała była w krostach. Wtedy cos lub Ktoś podpowiedział mi że może sprawcą tego wszystkiego jest gluten. I prawdopodobnie trafiłam, wszystko zniknęło po odstawieniu glutenu. Obecnie robie test DNA dla syna, nie mam jeszcze wyniku, ale bez względu na wynik testu nie wrócimy do glutenu.

      Usuń
  8. Witam, bardzo interesujący wpis.
    Zastanawiam się skąd ostatnio taka moda na alergię na gluten. Przecież ludzie dawniej żywili się głównie produktami pszennymi i nie mieli problemów tych które mamy my… :) Bardzo ciekawe.. Pozdrawiam :)!

    OdpowiedzUsuń
  9. Nie tylko gluten może być problem, sam dowiedziałem się z http://www.euroimmundna.pl/nietolerancja-pokarmowa , że nie toleruje laktozy. Nie jest to żadna moda, a potwierdzona naukowo wiedza, a te dolegliwości coraz częściej dotykają osób z całego świata. Dziś łatwo jest zastąpić je innymi produktami.

    OdpowiedzUsuń
  10. Od dłuższego czasu miałam duże problemy ze strony układu pokarmowego. Po wielu badaniach okazało się, że winny jest temu gluten. Po jego odstawieniu wszystkie objawy zniknęły.

    OdpowiedzUsuń
  11. Zgadza się, objawy alergii na gluten występują tylko i wyłącznie przy niedostosowaniu się do diety :)
    Na szczęście jest sporo blogów w ciekawymi przepisami na smaczne dania bezglutenowe.

    OdpowiedzUsuń
  12. Witam! Ciężko wypowiedzieć się jednoznacznie, bo reakcja na leki antyalergiczne zależy od organizmu. Na pewno nowe generacje, bo one nie powodują senności. Nie znałam wcześniej tego tematu, kilka rzeczy mnie zaskoczyło :) Te informacje otworzyły mi oczy, dziękuję!

    OdpowiedzUsuń
  13. Bardzo dziwna jest ta moda na diety bezglutenowe. Kilka lat temu nie było z tym problemów a teraz się zaczyna. Oczywiście, mogą być ludzie którzy nie tolerują tego jednak większość ludzi bez żadnych badań odrzuca z góry jedzenie które im nie szkodzi.

    OdpowiedzUsuń
  14. Zanim odrzucimy z naszej diety zupełnie gluten to należałoby wykonać badanie krwi(np.tu), aby zobaczyć czy mamy alergię na gluten. Jezeli nie, to może nie być potrzeby aby odrzucać gluten.

    OdpowiedzUsuń
  15. Najgorzej alergicznie działają działa zdecydowanie na nasz organizm gluten oraz laktoza, pojawia się najczęściej wysypka na skórze. Należałoby wykonać test alergiczny, szczegóły takiego testu można zobaczyć na stronie alergiczne.info.

    OdpowiedzUsuń
  16. Jeśli podejrzewa się u siebie nietolerancję glutenu warto zrobić testy aby potwierdzić lub odrzucić swoje obawy. Ja badałem się w eurolinefood bardzo miła obsługa i po testach dali dużo przydatnych rad :)

    OdpowiedzUsuń

Bardzo dziękujemy za wszystkie komentarze, te pozytywne i te mniej :)

Prosimy o nie zostawianie komentarzy mających na celu promowanie swoich stron i blogów, będziemy je usuwać.