Toksyczne działanie glutenu

www.naogrodowej.pl

Gluten jest jednym z najczęstszych (zaraz po mleku) alergenów. 10-25% osób z alergią pokarmową ma objawy uczulenia na to białko, ale nie jest to jedyna dolegliwość wywołana toksycznym działaniem glutenu. Pamiętajcie, że alergia na gluten i celiakia są dwoma odrębnymi schorzeniami mieszczącymi się w pojęciu nietolerancji pokarmowych i nie należy ich ze sobą mylić. Innymi chorobami związanymi z toksycznym działaniem glutenu są choroba Dühringa, ale także niedawno opisana przez naukowców i lekarzy nadwrażliwość na gluten (tzw. gluten sensitivity).

Alergia na gluten - w zależności od czasu wystąpienia reakcję uczuleniową na gluten można podzielić na:

• natychmiastową:

- występuje w ciągu kilku minut do godziny od spożycia pokarmu,  

 - jest zależna od specyficznych dla glutenu przeciwciał w klasie IgE, 

- może objawiać się jednym lub kombinacją niżej wymienionych objawów: wymiotami, biegunką, wstrząsem anafilaktycznym, pokrzywką skórną, wodnistym katarem, skurczem oskrzeli, zmianami skórnymi o typie atopowego zapalenia skóry.

• późną:

- objawia się po kilku godzinach, a czasem nawet po 1-2 dniach, 
 - jest niezależna od przeciwciał w klasie IgE,
- objawia się zwykle biegunką lub zaostrzeniem atopowego zapalenia skóry. Reakcja jest zależna od wieku uczulonego. U dzieci jest to najczęściej atopowe zapalenie skóry, rzadziej objawy ze strony układu pokarmowego czy oddechowego. Reakcja występuje po spożyciu niewielkich, miligramowych ilości glutenu. W przeciwieństwie do celiakii, większość dzieci wyrasta z tego typu alergii. Natomiast u osób dorosłych alergia na gluten ujawnia się najczęściej pod postacią pokrzywki, obrzęku naczynioruchowego, wstrząsu anafilaktycznego lub biegunki. Ponadto u dorosłych obserwuje się postać alergii na gluten, która występuje jedynie po równoczesnym wysiłku fizycznym. Uczulenie na gluten jest u dorosłych zjawiskiem trwającym latami, a do wywołania objawów alergii potrzebne są znacznie wyższe niż u dzieci ilości glutenu (10 g lub więcej).

Podstawą leczenia alergii na gluten jest dieta bezglutenowa.

dietistavegetariano.com

Celiakia

Czym jest choroba o dziwnej nazwie celiakia? Jest trwającą całe życie immunologiczną chorobą o podłożu genetycznym, która charakteryzuje się nietolerancją glutenu (więcej o nim tutaj). Co ważne, celiakia nie jest alergią. U chorego na celiakię po spożyciu produktów zawierających gluten występują typowe objawy związane z zaburzeniem trawienia, a w dłuższym czasie następuje zanik kosmków jelitowych. Uszkodzenie to wywołuje upośledzone wchłanianie pokarmu, co prowadzi do różnorodnych objawów klinicznych. Z tego względu jedyną metodą leczenia celiakii jest stosowanie przez całe życie ścisłej diety bezglutenowej. Poprawa samopoczucia chorego po wprowadzeniu diety jest ostatecznym potwierdzeniem trafnej diagnozy (pełna regeneracja kosmków jelitowych trwa zwykle od kilku tygodni do kilku miesięcy, a nawet kilku lat u osób dorosłych i jest sprawą indywidualną). Na celiakię cierpi przynajmniej 1% populacji, także w Polsce. Pojawiają się doniesienia, iż częstość występowania tej choroby wzrasta (może to być związane z coraz wyższym spożyciem glutenu, a także coraz lepszą wykrywalnością choroby). Pamiętajcie, że z celiakii nie wyrasta się nigdy. Co ciekawe, choroba może ujawnić się w każdym wieku: po wprowadzeniu glutenu do diety dziecka, jak również podczas dorastania, ciąży u kobiet, dużego stresu, po silnej infekcji, poważnej operacji itd. Obecnie najczęściej wykrywa się celiakię u osób 30-50-letnich, ale zdarzają się przypadki choroby u osób 80-letnich. Stosunek chorujących kobiet do mężczyzn wynosi 2:1. Niestety, w Polsce wykrywa się jedynie niewielki odsetek wszystkich przypadków. Szacuje się, że jest to około 5%. Zatem choruje około 380 000 osób, z czego ogromna większość, bo aż około 360 000 osób nie jest świadomych choroby.

Jakie są objawy celiakii?
U niemowląt pierwsze objawy pojawiają się po 4-6 tygodniach od wprowadzenia do diety produktów mącznych i są charakterystyczne dla celiakii. U młodzieży i dorosłych schorzenie często przybiera postać nietypową, co utrudnia postawienie diagnozy. Typowymi objawami są niski wzrost i masa ciała, opóźnienie rozwoju psychoruchowego, przewlekłe biegunki lub obfite stolce tłuszczowe, wymioty, bóle brzucha, wzdęcia i powiększenie obwodu brzucha, brak apetytu, osłabienie siły mięśniowej oraz częste infekcje. Osoba chora cierpi na niedokrwistość z niedoboru żelaza oraz niedobory witamin (A, D, E, K oraz kwasu foliowego). Celiakia może się objawiać również nietypowo, m.in. osteopenia i osteoporoza, zespół jelita drażliwego, niedorozwój szkliwa zębowego, próchnica zębów czy zmęczenie, depresja, bóle mięśni. Celiakii towarzyszą różne choroby, np.  reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca, niedoczynność tarczycy, nieswoiste zapalenie jelit, chłoniaki nieziarnicze, autoimmunologiczne zapalenie wątroby i inne schorzenia
autoimmunologiczne.

blog.greendeals.org

Nadwrażliwość na gluten

W ostatnich latach lekarze i naukowcy zaobserwowali, że gluten szkodzi nie tylko osobom z celiakią i alergią. Nadwrażliwość na gluten to te przypadki nietolerancji glutenu, w których w oparciu o badania diagnostyczne wykluczono celiakię (negatywny wynik przeciwciał) oraz alergię na pszenicę (brak podwyższonego poziomu IgE). U takich osób nie odnotowano zaniku kosmków jelitowych.

Schorzenie dotyczy głównie osób dorosłych i charakteryzuje się wystąpieniem jednego lub najczęściej wielu objawów, wśród których najczęstsze to:

· ból brzucha – w 68% przypadków

· wysypka, egzema – 40%

· bóle głowy – 35%

· uczucie ciągłego zmęczenia – 35%

· splątanie – 34%

· biegunka – 33%

· wzdęcia – 25%

· zaparcia – 20%

· anemia- 20%

· drętwienie i bolesność kończyn – 20%

· osłabienie/omdlenia – 20%

· pieczenie w przełyku – 15%

· nudności i wymioty – 15%

· uczucie przelewania w jelitach – 10%

· zapalenie języka – 10%.

Objawy te pojawiają się zwykle w ciągu kilku dni lub godzin po spożyciu żywności zawierającej gluten. Wstępne badania amerykańskie wskazują, że zaburzenie to może dotyczyć, aż 6% populacji - nadwrażliwość na gluten jest znacznie częstsza niż celiakia. Nadwrażliwość na gluten może być także powiązana z chorobami neuropsychiatrycznymi, takimi jak schizofrenia czy autyzm. Z wielu badań wynika, iż wycofanie glutenu z diety wpływa na poprawę zdrowia u niektórych osób ze schizofrenią i cierpiących na zaburzenia autystyczne. Nadwrażliwość na gluten nie ma podłoża genetycznego. W przypadku celiakii dieta musi być już stosowana przez całe życie, natomiast w przypadku alergii i nadwrażliwości na gluten dieta może być stosowana czasowo. 

Choroba Dühringa (dermatitis herpetiformis) jest skórną manifestacją nietolerancji glutenu. Nazywana jest skórną postacią celiakii i występuje często w tych samych rodzinach, w których są chorzy na celiakię. Choroba Dühringa ujawnia się najczęściej u osób mających 14-40 lat. Typowym obrazem zmian skórnych w jej przebiegu są zmiany wielopostaciowe: pęcherzyki, grudki, rumień, często bardzo swędzące. Najczęstszym umiejscowieniem zmian są kolana i łokcie oraz okolice kości krzyżowej, pośladki (bardzo typowa lokalizacja), a także tułów, twarz i głowa. Około 10% pacjentów, oprócz zmian skórnych ma różnorodne objawy ze strony przewodu pokarmowego, spowodowane całkowitym, lub niemal całkowitym zanikiem kosmków jelita cienkiego. Podobnie jak w celiakii objawy zaniku kosmków mogą być nietypowe (niedokrwistość, osłabienie, depresja itp.).

Istnieją szczególne objawy, które nasuwają podejrzenie choroby Dühringa:

•  nasilenie świądu i pieczenia zmian skórnych (głównie umiejscowionych w okolicy kości krzyżowej, na pośladkach, łokciach) w skutek, którego powstają liczne zadrapania i strupy,
• występowanie w rodzinie celiakii,
• współwystępowanie objawów zespołu złego wchłaniania (około 10% pacjentów),
• współwystępowanie defektów szkliwa zębowego identycznych jak u pacjentów z celiakią (opisywane nawet u 50% dorosłych z chorobą Dühringa),
• nasilenie zmian skórnych po spożyciu leków i pokarmów zawierających większe ilości jodu (niektórzy chorzy mają wyraźne zaostrzenia po rybach morskich, skorupiakach i innych owocach morza).

www.pck-wiemcojemweb.pl

Udowodniono, że niektóre schorzenia, które nie są związane z celiakią (ale tylko pozornie) bardzo ściśle z nią współistnieją, np. schorzenia autoimmunologiczne. Ich wystąpienie może mieć związek z nierozpoznaną postacią celiakii niemej (np. przewlekłe aftowe zapalenia jamy ustnej mogą być jedynym jej objawem). 
Powikłania nieleczonej celiakii (schorzenia z nią współistniejące) mogą dotyczyć prawie każdego układu w organizmie chorego, np.:

• anemia z niedoborem żelaza, hiposplenizm (upośledzenie funkcji śledziony), niedobór witaminy K (trombocytoza), zapalenie naczyń,
• wczesna osteoporoza, reumatoidalne zapalenie stawów, niski wzrost, nieosiągnięcie szczytowej masy kostnej,
• autyzm, padaczka, depresje, nerwice, schizofrenia, otępienie, demencja, zaburzenia równowagi, mowy, oczopląs,
• pierwotna marskość wątroby, stłuszczenie wątroby, kłębuszkowe zapalenie nerek, przewlekłe zapalenie wątroby,
• cukrzyca typu I, zaburzenia płodności, skłonność do poronień, schorzenia tarczycy (Hashimoto) i trzustki, choroba Addisona,
• astma, sarkoidoza,
• wysoki poziom cholesterolu, aftowe zapalenia jamy ustnej, hipoplazja szkliwa zębowego.

 Jednym z częściej występujących powikłań u osób chorych, które nie przestrzegają diety bezglutenowej jest osteoporoza. Ponadto u chorych, u których nie wykryto choroby, albo którzy nie przestrzegają diety, wzrasta ryzyko rozwoju nowotworów układu pokarmowego, w tym najczęściej występującego chłoniaka jelita cienkiego (40 razy częściej niż w całej populacji). Jednakże pozostawanie na ścisłej diecie w ciągu pięciu lat redukuje ryzyko wystąpienia nowotworu do poziomu występującego w całym społeczeństwie. Badania wykazują, iż wśród kobiet z niewyjaśnioną niepłodnością lub skłonnością do poronień, aż 20% może być chorych na celiakię.

zdrowie.gazeta.pl